Aktualizacja: 13.10.2025
Wspólnota Sióstr Opatrzności Bożej
w Janowie Lubelskim
Obecnie Wspólnotę Sióstr Opatrzności Bożej posługującą w parafii stanowią:
siostra Maksymiliana, siostra Pia, siostra Elizeusza, siostra Felicja, siostra Gracja.
Zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej (CSDP) podjęło pracę w parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim na zaproszenie proboszcza ks. Franciszka Trochonowicza (1906-1969), z którym siostry pracowały w Kraśniku koło Lublina. Ksiądz Trochonowicz został przez władze państwowe relegowany z funkcji proboszcza w Kraśniku i skierowany do Janowa Lubelskiego. Poprosił wówczas zarząd Zgromadzenia o pozwolenie na przeniesienie sióstr z Kraśnika do Janowa. Uzyskał zgodę zarządu i 27 stycznia 1955 roku trzy siostry, pracujące dotychczas w Kraśniku, przyjechały do Janowa Lubelskiego i tu podjęły pracę w kościele parafialnym. Siostry zajęły niewielką część pomieszczeń klasztornych, adaptując je do potrzeb wspólnoty zakonnej. Mieszkały w nich do 1974 roku, kiedy to przeniosły się do znacznie większych pomieszczeń, które opuścił organista.
Od początku pobytu w Janowie zakres prac i obowiązków sióstr był szeroki. Prowadziły kancelarię parafialną i dekanalną oraz bibliotekę parafialną. Dbały o wystrój kościoła, pomagając kościelnemu, a kiedy zrezygnował z pracy, przejęły w całości jego obowiązki. Opiekowały się ubogimi. Pracowały na plebanii: w kuchni i przy gospodarstwie. Od września 1955 roku podjęły katechizację dzieci ze szkół podstawowych oraz młodzieży z zasadniczej szkoły zawodowej.
W czasie nasilającej się polityki władz komunistycznych, dążących do wycofania religii ze szkół, również siostry w Janowie otrzymały zakaz katechizacji. W pewnym momencie uniemożliwiono im nawet dojazdy do punktów katechetycznych w okolicznych wioskach. Pomimo grożących restrykcji gorliwie katechizowały przez cały okres PRL – u, nawet wówczas, gdy przyszło im działać potajemnie.
Władze komunistyczne uniemożliwiały też członkiniom zgromadzeń zakonnych kształcić się w szkołach państwowych. Dla sióstr żyjących w zgromadzeniach habitowych oznaczało to konieczność chodzenia do szkoły w stroju świeckim. Doświadczyły tego także siostry w Janowie. We wspólnocie janowskiej przebywało wiele młodych sióstr, będących na początkowych etapach formacji zakonnej. Podejmując obowiązki domowe, miały jednocześnie uzupełniać edukację, zarówno w zakresie szkoły podstawowej, jak i średniej. Zmuszone zarządzeniami państwowymi, w strojach świeckich uczęszczały do Liceum Ogólnokształcącego dla Pracujących w Janowie Lubelskim, przygotowując się do matury. Po uzyskaniu świadectwa ukończenia LO przystępowały do egzaminu dojrzałości w Biłgoraju.
Dla Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej ziemia janowska okazała się urodzajna w powołania zakonne. Już w listopadzie 1956 roku do Zgromadzenia zgłosiła się pierwsza kandydatka, a w kolejnym roku trzy. Podczas blisko siedemdziesięcioletniego pobytu sióstr w Janowie wstąpiło do Zgromadzenia ponad czterdzieści dziewcząt z tych terenów.
Miejscowe siostry, towarzysząc dziewczętom na drodze rozeznania powołania, przybliżały życie zakonne. Wyjeżdżały z nimi na rekolekcje do domu generalnego oraz na uroczystości ślubów zakonnych i jubileuszy. Organizowały dni skupienia i wspierały duchowo.
Siostry janowskie aktywnie uczestniczyły i uczestniczą w formacji religijno-duchowej dzieci i młodzieży. Katechetki czynią to poprzez koordynowanie grup duszpasterskich, przygotowywanie I Komunii św., okolicznościowych nabożeństw i inscenizacji. Dbając o rozwój intelektualny i kulturalny swoich wychowanków, przygotowują ich również do konkursów wiedzy religijnej i konkursów muzycznych. Razem z młodzieżą angażują się w pomoc dla potrzebujących, wspierają dzieło misyjne i charytatywne. Biorą udział w pieszych pielgrzymkach na Jasną Górę. Towarzyszą i pomagają młodym ludziom w odpowiedzialnym podejmowaniu życiowych decyzji.
Wspólnotę tworzyły i tworzą także siostry pracujące w innych sektorach: zakrystianki, kancelistki, kucharki (przez krótki czas organistki, siostry uczące się). Pomimo że nie były one bezpośrednio zaangażowane w działalność apostolską, wnosiły i wnoszą istotny wkład w dynamikę życia wspólnoty, która przybliża parafian do Boga i wiary.
Ofiarna praca sióstr w Janowie jest zauważana i doceniana przez parafian. Wiele osób zwraca się do sióstr o radę, pomoc i modlitwę. W ten sposób siostry dają osobiste i wspólnotowe świadectwo życia oddanego Bogu i zawierzeniu Bożej Opatrzności.
Zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej w ujęciu prawnym jest zgromadzeniem zakonnym, habitowym, na prawie papieskim, o działalności zewnętrznej apostolskiej i misyjnej. Siostry składają publiczne śluby zakonne: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa, oraz prowadzą życie siostrzane we wspólnocie zgodnie z Konstytucjami.
(Konstytucje i Dyrektorium Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej, pkt.2, Grodzisk Mazowiecki 2022)
Historia Sióstr Opatrzności Bożej ma swój początek w zaborze austriackim, w stolicy Galicji – Lwowie. Powstanie nowego żeńskiego zgromadzenia zakonnego było odpowiedzią na potrzeby ówczesnego społeczeństwa i formą przeciwdziałania prostytucji. Dom zakonny, w którym mieścił się także zakład resocjalizacyjny, miał być miejscem, gdzie kobiety chcące zerwać z tym procederem, mogły powrócić na drogę moralności i uczciwej pracy.
Problem pomocy pokutnicom, jak określano prostytutki skłonne do poprawy, wielokrotnie poruszany był w Stowarzyszeniu Pań Dobroczynności św. Wincentego á Paulo, na czele którego stała księżna Jadwiga z Zamoyskich Sapieżyna, a opiekę duchową sprawował abp Łukasz Baraniecki. Oni byli inicjatorami stworzenia we Lwowie, pierwszego w zaborze austriackim, zakładu resocjalizacyjnego dla dobrowolnych pokutnic.
Inauguracja działalności pionierskiego domu poprawczego, zwanego Domem Opatrzności, miała miejsce 22 kwietnia 1854 roku. Mieścił się on przy ul. Nowy Świat (potem Leona Sapiehy 30).
Na prośbę księżnej Sapieżyny i abpa Baranieckiego urząd kierowniczki w Domu Opatrzności przyjęła Marcjanna Mirska, członkini Stowarzyszenia.
Blisko trzydziestodwuletnia Marcjanna (ur. 28 lipca 1822 roku), angażując się w Stowarzyszeniu Pań Dobroczynności, dała się poznać jako osoba „o wypróbowanej cnocie roztropności i uprzejmości”. Odznaczała się taktem, szacunkiem wobec innych, umiejętnym wsparciem w potrzebach zarówno duchowych, jak i materialnych, gospodarnością. Wykazywała również wyjątkowe zdolności administracyjne i kierownicze.
Pomimo że w dzieciństwie doświadczyła sieroctwa, z tego okresu wyniosła wiarę w Boga i wrażliwość na potrzeby ubogich. Z wartości tych uczyniła fundament swojego życia. Była im wierna, nawet wówczas, gdy choroba zmusiła ją do rezygnacji z życia zakonnego w Zgromadzeniu Sióstr Miłosierdzia we Lwowie. Mimo to pozostała także wierną duchowości wincentyńskiej i zaangażowała się w lwowskim Stowarzyszeniu Pań Dobroczynności św. Wincentego á Paulo jako „pani odwiedzająca”.
Jej osobista relacja z Bogiem i oddanie w pracy z pokutnicami zostały dostrzeżone zarówno przez Sapieżynę, jak i abpa Baranieckiego, który wówczas był jej spowiednikiem. Na ich prośbę Marcjanna w lutym 1856 roku wyjechała do Francji, do Laval, by pod okiem Matki Teresy Rondeau, przełożonej generalnej Zgromadzenia Matki Bożej Miłosierdzia, zdobyć doświadczenie w prowadzeniu zakładów resocjalizacyjnych i przeszczepić je na teren Galicji.
Po powrocie, już jako s. Maria Antonina, nie tylko kierowała domem poprawy, lecz także przygotowywała się do przyjęcia obowiązków przełożonej generalnej nowego zgromadzenia zakonnego.
8 grudnia 1857 roku we Lwowie złożyła śluby zakonne i przyjęła do nowicjatu dwie kandydatki. W ten sposób dała początek Zgromadzeniu Sióstr Opatrzności Bożej, z Domem Opatrzności jako domem macierzystym.
Matka Mirska przez blisko pół wieku przewodziła Zgromadzeniu, zakładając nowe placówki w duchu charyzmatu. Jej celem było zapewnienie zgłaszającym się penitentkom środków, dzięki którym mogłyby odzyskać równowagę psychiczno-duchową oraz zdobyć zawód zapewniający godne utrzymanie. Szczególną troską Matka Mirska otaczała osierocone i ubogie dzieci. Tworzyła dla niech sierocińce i ochronki, gdzie siostry formowały je duchowo, moralnie i intelektualnie.
Matka Maria Antonina Mirska zmarła 23 listopada 1905 roku w Rodatyczach i tam została pochowana. W ramach prowadzonego procesu beatyfikacyjnego, w kwietniu 2008 roku, szczątki Matki Mirskiej zostały ekshumowane i umieszczone w sarkofagu domu generalnego Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej w Grodzisku Mazowieckim.
Działalność resocjalizacyjna oraz opiekuńczo-wychowawcza, zapoczątkowana przez Matkę Mirską, została gwałtownie zahamowana przez wydarzenia drugiej wojny światowej i zmianę granic politycznych Polski.
W ramach repatriacji, w kwietniu 1946 roku, Siostry Opatrzności Bożej bezpowrotnie opuściły dom macierzysty we Lwowie. Poza granicami Polski, oprócz Lwowa, pozostały także placówki w Lackiem Małym, Rodatyczach, Skolem, Dubnie.
Po opuszczeniu Lwowa początkowo dom generalny i nowicjat mieścił się w Łące k. Rzeszowa – jedynej pozostałej w rękach zgromadzenia placówce założonej przez Matkę Mirską. W latach 1947-2002 siedzibą generalatu był dom w Przemyślu przy ul. Krasińskiego 33. Od 2002 roku siedzibą władz generalnych i domem formacyjnym jest dom w Grodzisku Mazowieckim, ul. Okrężna 33.
Lata komunizmu doprowadziły do całkowitej likwidacji działalności wychowawczej, jaką jeszcze posiadały Siostry Opatrzności Bożej w 1945 roku. Spośród istniejących wówczas 20 placówek (zakłady poprawcze, przedszkola, sierocińce, ośrodki zdrowia dla dzieci, szwalnie), w 1969 roku Zgromadzenie nie prowadziło już żadnej. Z konieczności siostry podejmowały pracę parafialną oraz opiekuńczą w Domach Pomocy Społecznej (Wodzisław Śląski, Łąka k. Rzeszowa, Irena k. Zaklikowa).
Po zmianie warunków politycznych, w latach 90. XX wieku, Siostry Opatrzności Bożej ponownie podjęły pracę wychowawczą, kontynuując jednocześnie posługę w DPS-ach. Obecnie Zgromadzenie prowadzi przedszkola (Twardogóra, Częstochowa, Grodzisk Mazowiecki), Dom Opatrzności dla Dzieci i Młodzieży (Łąka k. Rzeszowa), Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii (Przemyśl) oraz szeroko pojętą pracę pedagogiczną wśród dzieci i młodzieży (katecheza, stowarzyszenia i ruchy dziecięco – młodzieżowe, animacja misyjna, formacja i towarzyszenie w rozeznawaniu powołania).
Zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej od 1976 roku prowadzi także działalność misyjną, kiedy to powstała pierwsza placówka misyjna w Japonii. Obecnie Siostry Opatrzności Bożej pracują także w Kamerunie, Szwajcarii, Ukrainie. Owocem Bożej łaski i posługi sióstr poza granicami Polski są powołania misyjne. Szeregi Sióstr Opatrzności Bożej zasilają siostry pochodzące z Ukrainy, Japonii, Wietnamu, Kamerunu, Kongo.
W misyjnej posłudze siostry realizują pierwotny charyzmat Zgromadzenia. Udzielają pomocy kobietom i dziewczętom uwikłanym w proceder prostytucji, przysposabiają je do uczciwego zawodu, prowadzą sierocińce, przedszkola i szkoły. Prowadzą ewangelizację i edukację dzieci i młodzieży. Wspierają rodziny ubogie i ludzi samotnych. Otaczają opieką pielęgnacyjną i duchową osoby starsze i umierające. Poprzez konkretne wsparcie, płynące z wiary chrześcijańskiej, niosą światło Ewangelii i zapewnienie o miłującej obecności Boga w świecie – o Bożej Opatrzności.
W realizacji zadań apostolskich wzorem są nam patronowie: św. Józef, Oblubieniec Najświętszej Maryi Panny, wzór pokory, czystości i wierności; św. Franciszek Ksawery i św. Ignacy Loyola, którego hasło: „Wszystko na większą chwałę Bożą” Matka Założycielka przyjęła za dewizę swojego życia i przekazała Zgromadzeniu w duchowej spuściźnie. Mobilizuje nas ono do nieustannych wysiłków apostolskich i poszukiwania dusz zagrożonych potępieniem wiecznym.
(Konstytucje i Dyrektorium Zgromadzenia Sióstr Opatrzności Bożej, pkt.21, Grodzisk Mazowiecki 2022)
Siostry pracują w Polsce i poza granicami kraju. Podejmują pracę jako zakrystianki, organistki, przedszkolanki, katechetki, kucharki, pielęgniarki itp.
Prowadzą również:
• specjalny ośrodek wychowawczy dla dziewcząt (Przemyśl),
• dom dziecka (Łąka koło Rzeszowa),
• domy dla dziewcząt i kobiet specjalnej troski (Wodzisław Śląski, Wielka Wieś, Łąka),
• oraz dla osób starszych w Irenie koło Zaklikowa.
Działalność sióstr rozprzestrzenia się również poza granice Polski. W chwili obecnej siostry pracują w Japonii, Kamerunie, Szwajcarii, we Włoszech i na Ukrainie.
Siostry Opatrzności Bożej są obecne w naszej parafii od 27 stycznia 1955 r.
Siostry zajmują się dbaniem o Sanktuarium – posługa zakrystianki. Katechizują też dzieci i młodzież. Jedna z sióstr pracuje w kancelarii parafialnej. We wspólnocie przebywa również siostra emerytka.
Dziś w sanktuarium pracuje 5 sióstr w różnych obszarach apostolskiej posługi: w zakrystii, kancelarii parafialnej, w katechezie młodzieży i dzieci.
Siostry mieszkają w części klasztornej Sanktuarium. Każdego dnia gromadzą się na modlitwach wspólnych w kaplicy, by u Boga wypraszać potrzebne łaski oraz dziękować i trwać w uwielbieniu Pana.
