O parafii

Dzieje parafii pw. św. Jana Chrzciciela ściśle wiążą się z historią nieistniejącej już parafii pw. Wszystkich Świętych w Białej (ok. 1 km od Janowa Lubelskiego). Pierwsze informacje na temat parafii w Białej pochodzą z 1325 r. W tym czasie płaciła ona świętopietrze i posiadała drewniany kościół, który przetrwał do 1655 r. Kolejne dwa istniały w latach 1660-1914 oraz 1922-1939 (niszczyły je działania wojenne). Natomiast powstanie kościoła w Janowie Lubelskim związane jest z objawieniami Matki Bożej w tym miejscu w latach 1645-1646.

Pierwsza kaplica pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny została wybudowana w miejscu objawień w latach 1647-1648. Wojewoda sandomierski Jan Sobiepan Zamoyski umieścił w niej obraz Matki Bożej Łaskawej Różańcowej, który szybko zasłynął cudami. Wraz z rozwojem kultu maryjnego tenże wojewoda ufundował nowy kościół i drewniany klasztor (1659-1660). Dnia 8 września 1660 r. przybyli na to miejsce ojcowie dominikanie, a kościół stał się filią parafii bialskiej. Po kasacie klasztoru dominikanów w 1864 r. proboszcz parafii ks. Jan Hetner przeniósł parafię z Białej do Janowa. W latach 1864-1914 oraz 1922-1939 istniały na terenie parafii dwa kościoły: w Białej, gdzie rezydował proboszcz, i w Janowie Lubelskim, gdzie posługiwali wikariusze.
Dnia 8 września 1985 r. kard. F. Macharski z Krakowa w otoczeniu 16 biskupów dokonał aktu koronacji obrazu MB Łaskawej Różańcowej. 24 czerwca 2015 r. bp K. Nitkiewicz nadał kościołowi parafialnemu pw. św. Jana Chrzciciela tytuł kolegiaty. Jednocześnie erygował przy nim Kapitułę Kolegiacką pw. MB Różańcowej.

Podominikański kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela wzniesiony został w latach 1694-1720 przypuszczalnie według projektu Jana Michała Linka. Prezbiterium zbudowano w latach 1694-1700, nawę zaś w latach 1715-1720. Świątynię uroczyście poświęcił 21 X 1742 r. bp M. Kunicki z Krakowa. Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w latach 1768-1772, wraz ze wzniesieniem sklepienia przez budowniczego Walerego Kaczorowskiego. Obecny wygląd nadała kościołowi przebudowa z lat 1910-1913, którą przeprowadził ks. Michał Zawisza. Prace restauracyjne kościoła prowadzili również księżą Franciszek Trochonowicz (lata 60-te XX w.) oraz Edmund Markiewicz (lata 80-te i 90-te XX w.). Świątynia jest murowana, barokowa, typu bazylikowego, z dwoma symetrycznymi wieżyczkami w fasadzie i barokowym szczytem między nimi oraz sygnaturką na środku dachu. Do fasady dostawiona jest kruchta przykryta dachem kopułowym z latarnią. Wnętrze jest trójnawowe, przekryte sklepieniem krzyżowym wspartym na łukach sklepiennych. Całość ściany prezbiterium wypełnia ołtarz główny, wykonany z drewna, polichromowany, z obrazem w zwieńczeniu przedstawiającym objawienie maryjne, oraz z cudownym obrazem MB w typie Salus Populi Romani z poł. XVII w. wykonanym w warsztacie dominikanów krakowskich. Wyposażenie stanowią ponadto XVIII-wieczne drewniane ołtarze rokokowe, przyfilarowe, rokokowa ambona, organy z renesansowym prospektem oraz marmurowa kropielnica z II poł. XVIII w. Do kościoła przylegają dawne pomieszczenia klasztorne, przeznaczone na sale spotkań i bibliotekę, oraz muzeum parafialne z ekspozycją historycznych szat, ksiąg i naczyń liturgicznych. Główne wejście do kościoła prowadzi przez XVIII-wieczną dzwonnicę na planie kwadratu, wbudowaną w murowane ogrodzenie, otaczające zespół kościoła. Na terenie kościelnym znajduje się kaplica pw. Objawienia NMP z II poł. XVIII w.

Od 1992 r. parafia przynależy do Diecezji Sandomierskiej i jest siedzibą Dekanatu Janowskiego. Od 2020 r. prowadzone są prace konserwatorsko-restauratorskie przy zabytkowej świątyni. W ostatnich latach została odnowiona fasada kościoła, elewacja ścian zewnętrznych, odrestaurowana wieża kościelna oraz przeprowadzono gruntowne prace renowacyjne kaplicy Zjawienia.
Parafia p.w. św. Jana Chrzciciela jest jedną z dwóch parafii, które obejmują swoim zasięgiem miasto i okoliczne wioski. Parafia liczy około 8500 wiernych.