Historia

Historia powstania
Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej i Różańcowej
w Janowie Lubelskim

KALENDARIUM
GALERIA

Historia janowskiego sanktuarium maryjnego ma swoje źródło w objawieniach Matki Bożej, które miały miejsce w 1645 r.
Pierwsze z nich wydarzyło się 2 listopada 1645b r. kiedy mieszkańcowi Rudy Wojciechowi Boskiemu, który szedł na jutrznię do kościoła w Białej ukazał się Matka Boża, trzymająca dwie świece w obecności dwóch aniołów. Maryja miała wypowiedzieć te słowa: „Ta jest wola Boża, aby się chwała Jego na tym miejscu i pamiątkę Moja odprawiała”. Dnia 8 grudnia 1645 r. miało miejsce drugie objawienie Matki Bożej Wojciechowi Boskiemu, który tym razem także zdaje z tego widzenia relację ks. Walentemu Dąbrowskiemu, proboszczowi z Białej.
Proboszcz z nieufnością przyjmuje te wiadomości, ale Wojciech Boski zeznaje to wszystko mieszczanom pod przysięgą.

Warto dodać, że pierwsze, nie udokumentowane, objawienia Matki Bożej według tradycji miało miejsce 1639 r. Jak głosi legenda, rybacy pływający nocą po stawie, zwanym Czarnym, położonym między dwoma lesistymi wzgórzami koło miejscowości Biała, ujrzeli niezwykłą światłość wśród lasu na południowym wzgórzu i zobaczyli na sośnie stojącej na brzegu tego wzgórza obraz Najświętszej Maryi Panny otoczony jasnością. O tym cudownym zdarzeniu doniesiono do Zamościa, gdzie rezydowała, bardzo nabożna, Ordynatowa Księżna Katarzyna z Ostroga.
Dnia 21 lipca 1640 r. król Władysław IV nadaje przywilej na zbudowanie miasta. Staje się to wskutek zabiegów Księżnej Katarzyny z Ostroga, wdowy po Tomaszu Zamoyskim, Kanclerzu Wielkim Koronnym. Nadany miastu herb posiada wizerunek Madonny.

W roku 1646 mieszczanie janowscy w miejscu widzenia ustawiają spontanicznie figurkę i chętnie gromadzą się tu na modlitwie. Kolejne objawienie wydarzyło się w 1646 r., tym razem dwaj rybacy, łowiący ryby na stawie obok Rudy, byli świadkami nadprzyrodzonego zjawiska. Widzą oni procesję aniołów w miejscu poprzednich objawień Matki Bożej, o czym zeznają pod przysięgą mieszczanom. Szybko rośnie kult do Matki Bożej. W miejscu objawień gromadzi się coraz więcej ludzi na modlitwie. W tej sytuacji proboszcz parafii Biała ks. Walenty Dąbrowski powiadamia biskupa krakowskiego, który przysyła specjalną komisje do zbadania relacji o cudownych objawieniach. Komisja po długich badaniach uznaje złożone świadectwa. Stwierdza nadprzyrodzoną interwencję Boga za pośrednictwem Maryi i zaleca ustawienie krzyża w miejscu objawień. Na krzyżem ukazuje się wielka jasność widoczna w całym mieście. Wkrótce sława tego miejsca rozchodzi się po całej Koronie Polskiej. W roku 1647 na mocy kontraktu zawartego z miejscowymi rzemieślnikami przez komisję duchowną z Krakowa rozpoczyna się budowa małej kaplicy drewnianej pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Administratorami kaplicy są kolejni proboszczowie bialscy. Zamoyscy umieszczają w kaplicy obraz Matki Bożej Łaskawej z Dzieciątkiem, który przetrwał do dziś sławiąc Janowskie Sanktuarium. W 1659 r. Jan Sobiepan Zamoyski postanawia w miejscu kaplicy ufundować drewniany kościół i klasztor. Następuje wymierzenie placu o powierzchni 3 mil pod budowę drewnianego kościoła i klasztoru przez Bazylego Rumowicza i rozpoczęcie budowy. Dnia 30 lipca tegoż zostaje podpisany akt erekcji klasztoru przez biskupa krakowskiego, Andrzeja Trzebieckiego.

W dziejach Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej Łaskawej dostrzegamy dwa okresy. Dawny, w latach 1660 – 1864, to czas pasterzowania zakonu Dominikanów i współczesny, od roku 1867, po przeniesieniu parafii z pobliskiej Białej, kiedy to opiekę nad sanktuarium przejęli księża diecezjalni. Oba okresy łączy niewątpliwie ponadczasowy kult  Matki Bożej w miejscowej świątyni.

Galeria

Kalendarium

1639–Pierwsze, nie udokumentowane, objawienia Matki Bożej. Jak głosi legenda, rybacy pływający nocą po stawie, zwanym Czarnym, położonym między dwoma lesistymi wzgórzami koło miejscowości Biała, ujrzeli niezwykłą światłość wśród lasu na południowym wzgórzu i zobaczyli na sośnie stojącej na brzegu tego wzgórza obraz Najświętszej Maryi Panny otoczony jasnością. O tym cudownym zdarzeniu doniesiono do Zamościa, gdzie rezydowała, bardzo nabożna, Ordynatowa Księżna Katarzyna z Ostroga.
1640–21 lipca – król Władysław IV nadaje przywilej na zbudowanie miasta. Staje się to wskutek zabiegów Księżnej Katarzyny z Ostroga, wdowy po Tomaszu Zamoyskim, Kanclerzu Wielkim Koronnym. Nadany miastu herb posiada wizerunek Madonny.
1645–2 listopada – objawienie Matki Bożej Wojciechowi Boskiemu, bednarzowi z pobliskiej wsi Ruda idącemu na jutrznię do kościoła w Białej. Według jego relacji Matka Boża, trzymająca dwie świece w obecności dwóch aniołów, miała wypowiedzieć te słowa: „Ta jest wola Boża, aby się chwała Jego na tym miejscu i pamiątkę Moja odprawiała”.
–8 grudnia – drugie objawienie Matki Bożej Wojciechowi Boskiemu, który tym razem także zdaje z tego widzenia relację ks. Walentemu Dąbrowskiemu, proboszczowi z Białej. Proboszcz z nieufnością przyjmuje te wiadomości, ale Wojciech Boski zeznaje to wszystko mieszczanom pod przysięgą.
1646–Mieszczanie janowscy w miejscu widzenia ustawiają spontanicznie figurkę i chętnie gromadzą sie tu na modlitwie.
–Kolejne objawienie. Tym razem dwaj rybacy, łowiący ryby na stawie obok Rudy, byli świadkami nadprzyrodzonego zjawiska. Widzą oni procesję aniołów w miejscu poprzednich objawień Matki Bożej, o czym zeznają pod przysięgą mieszczanom. Szybko rośnie kult do Matki Bożej. W miejscu objawień gromadzi się coraz więcej ludzi na modlitwie.
–W tej sytuacji proboszcz parafii Biała ks. Walenty Dąbrowski powiadamia biskupa krakowskiego, który przysyła specjalną komisje do zbadania relacji o cudownych objawieniach.
–Komisja po długich badaniach uznaje złożone świadectwa. Stwierdza nadprzyrodzoną interwencję Boga za pośrednictwem Maryi i zaleca ustawienie krzyża w miejscu objawień. Na krzyżem ukazuje się wielka jasność widoczna w całym mieście. Wkrótce sława tego miejsca rozchodzi się po całej Koronie Polskiej.
1647–Na mocy kontraktu zawartego z miejscowymi rzemieślnikami przez komisję duchowną z Krakowa rozpoczyna się budowa małej kaplicy drewnianej pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Administratorami kaplicy są kolejni proboszczowie bialscy. Zamoyscy umieszczają w kaplicy obraz Matki Bożej Łaskawej z Dzieciątkiem, który przetrwał do dziś sławiąc Janowskie Sanktuarium.
1659–Jan Sobiepan Zamoyski postanawia w miejscu kaplicy ufundować drewniany kościół i klasztor. Następuje wymierzenie placu o powierzchni 3 mil pod budowę drewnianego kościoła i klasztoru przez Bazylego Rumowicza i rozpoczęcie budowy.
–30 lipca – akt erekcji klasztoru dokonany przez biskupa krakowskiego, Andrzeja Trzebieckiego.
OKRES DOMINIKAŃSKI
1660–8 września – w Dzień Narodzenia NMP następuje przekazanie w opiekę dominikanom, z rąk dotychczasowego administratora, proboszcza z Białej, ks. Wojciecha Szabęckiego, szybko wybudowanej świątyni i klasztoru. W uroczystość introdukcji zakonu uczestniczy księżna Gryzelda Korybutowa Wiśniowiecka, matka króla, a siostra Jana Sobiepana Zamoyskiego. Wkrótce okaże się, że świątynia jest za mała dla licznie przybywających wielbicieli Matki Bożej, szczególnie w czasie świąt, odpustów i uroczystości maryjnych.
1665–Przeorem Konwentu Janowskiego zostaje Dominik Ożarowski
1694–14 maja – Przeor janowskiego konwentu, Jacek Chylicki otrzymuje pozwolenie od biskupa krakowskiego, ks. Jana Siewierskiego na założenie kamienia węgielnego pod budowę nowego murowanego kościoła i klasztoru
–Położenie kamienia węgielnego przez ks. Mikołaja Oborskiego, biskupa sufragana krakowskiego pod kościół pw. św. Jana Chrzciciela. Projektantem nowej, murowanej świątyni i zespołu klasztornego jest inż. Michał Link, budowniczy twierdzy zamojskiej.
1700–Przy wsparciu ordynacji, która daje materiały budowlane następuje ukończenie budowy prezbiterium.
1720–Ukończenie budowy naw i kontynuacja budowy klasztoru.
1742–31 października – sufragan krakowski, biskup Michał Kunicki dokonuje konsekracji świątyni.
1762–8 grudnia – uznanie przez komisję duchowną obrazu Matki Bożej za cudowny i potwierdzenie  orzeczenia  komisji przez biskupa i oficjała lubelskiego Stanisława Rajmunda Jezierskiego.
1769–Budowa kruchty i wykonanie sklepienia na kościele oraz całkowite zakończenie budowy przez przeora klasztoru, Piotra Przeworskiego.
~1770–Budowa, w miejscu objawień Matki Bożej, murowanej kaplicy w której umieszczono ołtarz i w późniejszym czasie rzeźbę Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej z Dzieciątkiem.
1808–Rozpoczęcie prac restauracyjnych świątyni.
1829–Malowanie wnętrza kościoła i odnowienie ołtarzy oraz obrazów. Wymiana pokrycia dachu na dzwonnicy i na dachu frontowym.
1848–Odnowienie frontonu kościoła z malowaniem obrazu na fasadzie.
1861–13 marca – patriotyczne nabożeństwo żałobne za poległych w czasie manifestacji w Warszawie
–14 sierpnia – patriotyczna procesja z emblematami i godłem narodowym.
1864–27 października – kasata zakonu Dominikanów w Janowie Lubelskim.
–15 listopada – klasztor zajmują wojska carskie. Następuje przekazanie zarządu nad kościołem i klasztorem Kornelemu Mikusińskiemu.
KSIĘŻA DIECEZJALNI
1867–16 grudnia – ks. Hetner, proboszcz parafii Biała, przenosi siedzibę parafii do kościoła i klasztoru dominikańskiego.
1875–Proboszczem zostaje ks. kan. Franciszek Ostrowski
1908–Proboszczem zostaje ks. Michał Zawisza.
1912–Gruntowna restauracja świątyni przeprowadzona przez proboszcza ks. Michała Zawiszę wg projektu inż. Łaszkiewicza. Wykonawcą sztukaterii był p. Marcinkowski z Lublina, wielki znawca i miłośnik tej gałęzi sztuki.
1931–Proboszczem zostaje ks. inf. Józef Dąbrowski
1939–13 września – bombardowanie kościoła. Zniszczeniu ulega lewa nawa.
1953–Proboszczem zostaje ks. Stanisław Niedźwiński
1955–Proboszczem zostaje ks. kan. Franciszek Trochonowicz
1957–Gruntowna restauracja klasztoru przeprowadzona przez proboszcza ks. Franciszka Trochonowicza.
1969–Proboszczem zostaje ks. kan. Roman Kwieciński
1985–7-8 września – koronacja cudownego obrazu.
1986–Proboszczem zostaje ks. inf. Edmund Markiewicz
1988–Kolejna restauracja świątyni i klasztoru oraz budowa placu różańcowego i domu parafialnego przeprowadzona przez proboszcza ks. Edmunda Markiewicza.
1992–25 marca parafia w wyniku reorganizacji struktur Kościoła została włączona do Diecezji    Sandomierskiej.
1995–Obchody rocznicy 350-lecia Objawień Matki Bożej
   
2008–13 lipca 2008 r. proboszczem i Kustoszem Sanktuarium zostaje ks. kan. dr Jacek Bolesław Staszak
   
2015
–		24 czerwca 2015 r. Biskup Sandomierski ks. Krzysztof Nitkiewicz wydał Dekret nadający kościołowi parafialnemu p.w. św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim tytuł kolegiaty. Jednocześnie erygował przy nim Kapitułę Kolegiacką p.w. Matki Bożej Różańcowej, jako publiczną osobę prawną.

2020–Dnia 31 sierpnia Biskup Sandomierski Krzysztof Nitkiewicz mianuje proboszcze parafii i kustoszem sanktuarium ks. Tomasz Lis. Objęcie urzędu proboszcza nastąpiło podczas odpustu parafialnego 8 września w obecności Bpa K. Nitkiewicza. Ks. Tomasz Lis dnia 5 września 2020 r. został mianowany Dziekanem Kapituły Kolegiackiej w Janowie Lubelskim. Rozpoczynają się gruntowne prace restauratorsko-konserwatroskie janowskiej świątyni.
2021–Odrestaurowano elewację ściany frontowej kościoła.
2022–Konserwacja i restauracji pozostałych zewnętrznych ścian świątyni.
2023–Gruntowna restauracja Kaplicy Objawienia.
2024–Odrestaurowano ogrodzenie kościoła wraz z bramą-dzwonnicą oraz bramę przy zabytkowym cmentarzu parafialnym wraz z alejkami.